Anne ve Babaya;
*Aileler çocuklarını, sözcükleri tanıma ve konuşma evresinde iyi gözlemlemelidirler. Her geç konuşma ve telaffuz problemleri disleksiye işaret etmemektedir ama bunlar, erken teşhis için önem teşkil etmektedir.
*Kabullenmesi zor olsa da, öncelikle çocuğunuzun sıkıntısıyla yüzleşmeli, çok geç kalınmadan ve çocuğa zarar verilmeden, fark edilir edilmez bir uzmana danışın.
*Çocuklara karşı zorlayıcı davranmayın, bu sürecin sizin için de zor olduğu düşünüldüğünde, ailelerin de bu konudaki eğitimi ve bilgi genişliği çok önemlidir.
*Çocuğunuzu olduğu gibi kabul edin, başkalarıyla değil kendisiyle kıyaslayın. Bu sizin için de daha rahatlatıcı olacaktır.
*Yaşadığınız güçlükleri okulla paylaşın ve öğretmeniyle işbirliği yapın. Tek başınıza bunlarla baş etmek yerine alacağınız destekler, hem sizin işinizi kolaylaştıracaktır, hem de başarıya daha hızlı ulaşabilmenize neden olacaktır.
*Okul ve öğretmenle birebir iletişim ve işbirliğiyle çalışma, ilerlemenin en büyük etkenlerindendir.
*Ayrıca okul dışında da gerekli destekleyici eğitim çalışmaları gerekiyorsa çocuk yönlendirilmeli bununla beraber bir psikoloğun da çocuğun gelişimini izlemesi sağlanmalıdır.
*Çocuğunuza karşı sabırlı, hoşgörülü ve anlayışlı olun. Zorlandığı durumlarda öfkeli davranmayın. Sizin için de çok zorlu bir süreç ama hedefiniz çocuğunuzun daha iyi olması, bunu unutmayın. Davranışlarınızın tutarlı olmasına özen gösterin. Zorlukları karşısında, bir gün hoşgörülüyken diğer gün öfkeli davranmayın.
*Her çocuğun yapamadıkları gibi yapabildikleri de vardır. Yapabildikleri üzerinden hareket edilip, başarıları övülmeli. Bu çocuğun özgüven gelişimi için çok önemlidir. Sizin için de çocuğunuzun başardığı alanlar görmek iyi gelecektir.
*Çocuktan utanılmamalı ve toplumdan uzaklaştırılmamalıdır çünkü bu beraberinde çocuğun kendinden utanmasını ve kendini toplumdan soyutlamasını getirebilir.
*Çocuğa her şeyin yolunda olduğuna dair güven verilmeli. Önce çocuğunuza karşı bu güveni siz hissedin, daha sonra ona hissettirin. Eğer ailesinden güven almazsa, dışarıya güven sağlaması daha güç olacaktır.
*Çocuğun kendini ifade etmesine, ve farklılıklarını ortaya koymasına izin verin. İstediği ve yapabildikleri şeyleri yapmaları için destekleyin. Sizden gördükleri destek, onları daha motive edecektir.
*Çocuğunuzu kendi içinde değerlendirin. Dünden bugüne olan gelişmelerini takdir edin, bugünden yarına olabilecek hedefler koyun. Bu hedefler gerçekçi olsun ve büyük hedefler olmasın. Aynı hedefler sizin için de geçerli. Çocuğunuzun gelişimi için kendinize de büyük hedefler koymayın. Küçük ve sağlam adımlarla ilerlemek her zaman daha sağlıklıdır.
*Çocuğunuza arkadaşlarının öğrendiklerini, onun da öğreneceği fikrini aşılayın ve kendilerine güvenlerini arttıracak sosyal faaliyetlere yönlendirin. Buna siz de inanın. Çocuğunuz biraz daha fazla çalışarak da olsa, istediğiniz hedeflere ulaşacaktır.
*Çocuğunuzun her başarısını takdir etmeyi unutmayın. Bu başarılar küçük olsa bile asla atlamayın çünkü çocuklarınızın özgüven geliştirmesi için bu çok önemlidir.
*Çocuğunuzun eğitimiyle ilgili hissettiğiniz endişeleri ona yansıtmayın, aksine onu rahatlatın. Çünkü bu endişeleriniz, zamanla daha büyüyerek hem sizi hem de çocuğunuzu rahatsız edecek boyuta ulaşabilir.
*Çocuğu bir şey öğretirken, bunun eğlenceli yollarını bulun. Okumayı eğlenceli bir hobi haline getirin. Siz ona yüksek sesle okuyun, o size. Bu şekilde ders zamanı sizin için de daha güzel bir hale gelecektir.
*Disleksisi olan çocuklar ışığa karşı hassastır, dolayısıyla kitaplardaki siyah-beyaz renkler çocuğu rahatsız edebilir. Son dönemlerde yapılan bazı araştırmalarda, disleksisi olan çocukların renkli cam kullanılarak daha kaliteli ders çalıştığı ve öğrendiği saptanmıştır. Denemenizde fayda var!
*Çocuğun hayatını kolaylaştırmaya çalışın. Sağ-sol yönlerin karıştırıyorsa, sağ bileğine kırmızı, sol bileğine mavi bileklik takın. Bir zaman sonra yön konusunda daha iyi olacaktır!
*Çocuğunuzu bol bol sinema ve tiyatroya götürün, renkli hikaye kitapları alın. Daha sonra karşılıklı birbirinize anlatın. Çocuğunuzla yaşadığınız bu deneyimler, ilişkinizin kalitesini de arttıracaktır.
*Ders çalışırken sık sık ama kısa aralıklarla mola vermesini sağlayın. Bu sizin yorgunluğunuz için de gereklidir.
*Ona bol bol kitap okuyun.
*Disleksili çocukların olabildiğince stresten uzak yaşaması gerekmektedir çünkü stres durumu daha da zorlaştırır. Çocuğunuza gevşeme ve stresten uzak kalma yollarını öğretin.
*Çocuğun ders çalıştığı odadaki parlak ve dikkat çekici uyaranları kaldırın.
*Çocuğa çalışma becerilerini kullanmasını sağlayıcı ev egzersizleri verin. Mesela derse oturmadan önce, çalışacağı masanın hazırlığı gibi… bu sorumluluklar evdeki diğer işlerde de kendini gösterecektir.
*Çocuklar sürekli başarısızlıkla yüzleştiklerinden, evde yapabilecekleri küçük sorumluluklar verilmeli ve her seferinde takdir edilmeli.
*Biraz önce de vurguladığım gibi bu çocuklar renklere çok duyarlıdır. Renkli boncuklar, kağıtlar vs kullanılarak, dikkat çalışmaları da yapabilirsiniz.
*Çocukların görsel ve işitsel algı yeteneğini geliştirin:
Görsel algılama için; eşyaları sınıflama faaliyetleri, ayırt etme faaliyetleri, hafıza oyunları.
İşitsel algılama için; gözlerini kapayarak hatırlatma( el çırparak kaç kere çırptım deme, farklı sesler dinletip ne sesi olduğunu söyleme vs), cümle tamamlama oyunları gibi..
*Okuldan eve geldiğinde, ders tekrarı yapabilirsiniz ama bundan önce oturup, o okuldayken neler yaptığınızı birbirinize anlatın.
*Sınıfta ve evde kullanılan komutlar; kısa, basit ve net olmalıdır. Komutları karşıladıkça diğerine geçmelisiniz.
*Evde derslere ilişkin soru-cevap şeklinde pekiştirme yapabilirsiniz.
*Okunaklı, hızlı ve düzgün yazamadığı zaman ona öfkelenmeyin, sabırlı olun ve yazacağına dair umut aşılayın. Sizin için de zor, ama ona umut aşılarken kendinize de aşılamış olacaksınız.
*Kolay anlayabilecekleri kısa kelimelerden basit cümleler yazdırarak başlayın. Başardıkça daha zorlara geçin.
*Çocukların kavram dünyası belirsizdir, bu sebeple yaşadıkları kararsızlıktan dolayı sık sık yönlendirmeye ihtiyaç duyarlar. Usanmadan yönlendirmeye çalışın.
*Daha çok resimli kitaplar kullanın. Görsellik öğrenmeleri için çok önemlidir.
*Okuma alıştırmaları günde 2-3 kere ve 5-10 dakikalık devreler halinde olmalı. Her gün mutlaka uygulanmalı ve çocuk yorulduğunda ara verilmelidir. Bu alıştırmaları kolaylıkla yapmaya başladığı zaman süre arttırılmalıdır. Bu süreçte yanlarında oturup, destekleyici olmanız, çocuğunuz için destekleyici olacaktır.
*Okuma parçaları çocuğun ilgisini çeken konular üzerinde olmalıdır. Kendi zevkinizi bir kenara bırakın, onun tercihine göre okuma yapın.
*Yazılı ödevlerini diğer arkadaşlarıyla kıyaslamayın. Kendindeki ilerlemelerin altını çizin ve takdir edin. Başkalarıyla kıyasladığınızda hem çocuğunuzda hem de sizde başarısızlık hissi oluşacak ve bu sizin motivasyonunuzu düşürecektir.
*Eve geldiğinde hemen ödevlere boğulmasını engelleyin, bir şeyler yiyip dinlenmesine zaman verin. Bu süreçte okul dışında bir şeylerden bahsedin.
Çocuğunuzun yalnızca başarılarını değil, çabalarını da ödüllendirin. En önemlisi de sizin için ne kadar değerli ve önemli olduklarını, her durumda onlara yeterli ilgi ve sevgiyi göstererek verin. Onlara olan sevginizin başarılarıyla orantılı olmadığını vurgulayın. Verdiğiniz sevginin karşılığını mutlaka alacaksınızdır.
Öğretmenlere;
Özel öğrenme güçlüğü tanısı almış ve okul çağına gelmiş olan çocuklar (anasınıfı dahil) normal sınıflarda kaynaştırma eğitiminden yararlanmaktadırlar. Kaynaştırma uygulamaları; özel gereksinimi olan bir öğrencinin, eğitim gereksinimlerinin en iyi şekilde karşılanacağı ve normal yaşıtlarıyla olabildiğince fazla bir arada bulunacağı eğitim ortamına yerleştirilmesi esasına dayanmaktadır.
Kaynaştırma, her tür ve düzeyde engele sahip öğrenciler için gerekli bir uygulamadır. Tüm engel gruplarında olduğu gibi ÖÖG olan öğrencilerin eğitiminde de kaynaştırma uygulamalarının önemli bir yeri vardır. İyi planlanmış ve gerekleri yerine getirilmiş bir kaynaştırma uygulaması ÖÖG olan öğrenciler kadar aynı sınıfı paylaştığı diğer öğrencilere ve aileleri için de önemli yararlar sağlayabilir.
ÖÖG olan çocuklarla sınıfta özel olarak ilgilenmek hayli zor ve özveri isteyen bir çalışmadır. (Özellikle 30-40 öğrencilik bir sınıfta herkesin öğrenme biçimini hesaba katmak zordur.) Bunu başarabilen pek çok öğretmen, bu çocukların farklılığını kavrayarak, onları olduğu gibi kabul ederek ve güçlüklerinin üstesinden gelmeye yüreklendirerek, çocukların ilerideki akademik başarısını ve özgüvenini olumlu yönde etkileyecektir.
Sınıfta ve okulda, öğrencinin özelliklerine uygun değişikler yapılarak oluşturulan destekleyici bir çevre, öğrencinin stresini azaltarak öğrenme performansını artırır. Bu bölümde ÖÖG olan çocukların başarılarını arttırmak için sınıf ortamında yapılabilecek düzenlemelerle ilgili bilgilere yer verilmiştir.
Öğrenciye yaklaşım
a) Öğrencinin sorunu ile ilgili akranlarına bilgi vermeden önce kendisi ve ailesinden izin alın.
b) Özel öğrenme güçlüğü olan bireye, yaşadığı güçlüklerin zekası ile ilgili bir problem olmadığı, farklı öğrendiği, öğrenme için daha fazla zaman ayırması ve çaba göstermesi gerektiği uygun bir dille anlatılmalıdır.
c) Öğretmenin, ÖÖG olan öğrencisinin belirtilerine karĢı olan duyarlılığı, sınıftaki diğer öğrencilerin de davranışlarını olumlu yönde etkileyecektir. ÖÖG olan öğrenciyi akranlarının anlamasına yardım edin.
d) Sınıf arkadaşlarının önünde onu eleştirmekten kaçının. Bu tutum, diğer öğrencilerin, çocuğun yanlış davranışı üzerine odaklanmalarına fırsat verir.
e) Çocuğun kişiliğine yönelik eleştirilerden kaçınıp, sadece hatalı davranışlarının farkına varması sağlanmalıdır. Eleştirmek yerine yapılması beklenen davranışı yargılamadan, kararlı bir ifade ile aktarmak uygun olur. Akranlarının da bu tip değerlendirmelerde bulunmasına izin vermeyin.
f) Kurallar ve beklentiler net ve açık bir şekilde oluşturulmalıdır. Kurallar oluşturulurken olumlu ifadeler kullanılmalıdır. Ayrıca kurallar sık sık hatırlatılmalıdır. Kuralların bozulması durumunda karşılaşılabilecek sonuçlar ifade edilmelidir.
g) Bireylerin olumlu davranışları pekiştirilmeli, motivasyonlarını ve ilgilerini desteklemek amacıyla yaş ve düzeylerine uygun pekiştireçler verilmelidir.
Dikkatinin dağılmasını önlemek için
a) Öğrencinin yazı tahtası ve öğretmene yakın oturması sağlanmalıdır. Ön sırada oturtmak, sizi ve dersi takip açısından çocuğa kolaylık sağlayacak, dikkatinin dağılmasını önleyecek, derse aktif katılımını sağlayacaktır.
b)Yazı tahtasına yazılması gereken fazla bilgiler bölümlere ayrılarak, renkli tebeşirlerle yazılmalı ve önemli yerlerin altları çizilerek belirtilmelidir.
c) Yanında doğru kişinin oturması, çocuğun konsantre olup olmamasında önemli bir rol oynar. Uslu çocuk, hareketli çocuğu uysallaştırabilir ya da hareketli çocuk uysal bir çocuğun dikkatini dağıtabilir. Buna dikkat edilmeli.
d) İşitsel sıraya koyma becerilerinde güçlük yaşadıklarından art arda söylenen mesajları sırasıyla yerine getiremeyebilirler. Özel öğrenme güçlüğü yaşayan bireylerle çalışılırken çocuğun dikkatini arttırmak ve derse ilgisini sürdürmek için, verilen yönergeler açık ve anlaşılır biçimde olmalıdır. Örn; “şimdi matematik kitabını aç, 25.sayfadaki 6‟dan 10‟a kadar olan soruları yap” gibi birden fazla eylem içeren yönerge, bir seferde art arda verilmemelidir.
e) Dikkatinin dağıldığı hissedildiğinde çocukla bireysel iletişime girmek yararlı olur. Yanına gitmek, göz göze gelmek, yavaşça omzuna dokunmak, yer değişikliği veya hareket ile öğrencinin dağılan dikkatini yeniden odaklamaya çalışmak işlevsel olacaktır.
f) Okunan bir parçayı izleme sırasında oluşan satır takibinde zorlanma, satır atlama gibi problemleri gidermek için öğrencinin parmağıyla ya da kitap ayracı, kart gibi materyallerle yazı takibi yapmasını destekleyin.
Hareket İhtiyacını Giderin
a) Eğer öğrenciniz hareketli bir öğrenciyse, fiziksel hareket ihtiyacını gidermek için öğrenciye verilen fırsatlar öğrencinin aşırı hareketliliğini azaltarak dikkatinin dağılmasını da önleyecektir. Örn; tahtayı silmek, ders sırasında kullanılan materyalleri toplamak, kalem açmak vs…)
b) Hareketli öğrenciler için, sınıf içinde farklı yerlerde iki ayrı oturma düzeni belirleyin. Hareket ihtiyacı olunca birinden diğerine geçmesine izin verin.
c) Öğrencinin aşırı hareketliliğine bağlı olarak gerçekleşen ellerin ve ayakların kıpır kıpır olması durumunu diğer öğrencileri rahatsız etmediği sürece görmezden gelin(Parmakları ile sıraya hafifçe vurma, sıranın üstünde kağıt parçaları ile oynama, küçük objelerle oynama, karalama yapma, ayaklarını sallama gibi…)
Derse katılımı
a) Bu çocuklar, öğrenme stratejileri oluşturmakta ve problem çözme becerileri geliştirmekte zorluk çekerler. Öğrenciye etkili öğrenme stratejilerini ve bu stratejilerin derslerde kullanımını öğretin.
b) Özel öğrenme güçlüğü olan bireyler için öğrenimleri sırasında belirlenen hedeflere ulaşmaları ve başarı duygusunu yaşamaları önemlidir. Etkinlikler, eğitim araç ve gereçleri bireyin gelişim özelliğine ve ilgisine uygun olarak kolaydan zora, resimden yazıya doğru hazırlanmalıdır. Etkinliklere başlarken bireyin dikkatini toplamaya yönelik giriş yapılmalıdır.
c) Çoğu öğrenci utandıkları için soru sormaz. Soru sormak ve tekrarlamak için kendilerini rahat hissetmelerini sağlayın. Bilgiyi veya yönergeyi tekrar ettiğinizde sakin ve güven veren bir sesle konuşun.
d) Sınıfta o derste anlatılacak, öğrenilecek konular hakkında bilgi verilmeli ve dersin sonunda öğrenilen konuların özeti yapılarak, öğrencinin konuları kısa süreli hafızadan, uzun süreli hafızaya aktarmasına olanak verilmelidir.
e) Öğrencinin sessiz olarak-sesliye göre- daha iyi okuyup okumadığını belirleyin. Öğrenci sınıfta yüksek sesle okumaya teşvik edilmemeli veya öğrencinin kendi seçeceği bir okuma parçasını evde çalıştıktan sonra okuması sağlanmalıdır.
f) Öğrenciden okuyamayacağı kadar zor bir konu veya kitap okunması istenmemelidir.
g) Konuları bölüm ve alt bölüm başlıklarına ayırarak öğrencinin dikkatini çekin. Başlık, ana fikri ve materyalin nasıl organize edileceğini öğretir.
h) Yeniden okuma aşaması sırasında kolaylık sağlaması için, konunun önemli yerlerinin altının çizilmesine ya da not edilmesine destek verin.
ı) Öğrencinin kim, ne zaman, nerede, nasıl ve niçin detaylarına odaklanmasını ve bu anahtar kelimelerle düşüncelerini organize etmesini sağlayın.
i) Bilgiler arasında ilişki kurmayı sağlayın. Konuların kendinden önce ve sonra gelen konularla ilişkisini kurun.
j) Öğrencilerin matematik problemlerindeki çözüm yollarını sözel olarak ifade etmeleri veya problemleri zihinden çözmeleri teşvik edilmelidir.
Ödevler
a) Derste anlatılan konuların, yapılan çalışmaların öğrenciye yazılı olarak verilmesine dikkat edilmeli, sözlü ifadelerle yetinilmemelidir.
b) Ödev verildiği zaman öğrencinin ödevini defterine doğru bir şekilde aktarıp aktarmadığı kontrol edilmelidir.
c) Ödevleri sıkıcı ve monoton olmaktan çıkarıp, canlı ve ilgi çekici bir görevle birleştirmek önemlidir. Ayrıca verilen ödevlere belli bir zaman sınırı konmalıdır.
d) Ödevleri başarabileceği ölçüler içinde verebilir, böylece zorlamanın etkisini azaltarak, adım adım kolaydan zora geçişi sağlayabilirsiniz. Başarmasını sağlayacak ödevler ile öğrencinin başarı duygusunu yaşaması sağlanabilir.
e) Öğrencinize ve ailesine akşam yemeğinden önce ev ödevini tamamlamasını önerin.
Başarının değerlendirilmesi
a) Bilgiyi kazanıp kazanmadığını sınamanın en iyi yolu, daha iyi öğrendiği yöntemden faydalanmaktır. ÖÖG olan çocukların bazıları işiterek, bazıları görerek daha kolay öğrenmektedirler. Başarıları değerlendirilirken, mümkün olduğunca sınavları, çoktan seçmeli hazırlamaya ya da sözlü sınavlarla değerlendirme yapmaya özen gösterin.
b) Sınavlarda ÖÖG olan çocuklara daha uzun süre verilmelidir. Ya da onlara verilen metinler mümkün olduğunca kısa tutulmalıdır.
c) Öğrencileri sınav sırasında yönergeleri doğru okuması için uyarın ve yönergeye ait anahtar kelimelerin altını çizin ya da fosforlu kalemlerle üstünü çizin.
AİLEM Özel Eğitim Kurumları, toplumun yaşam kalitesini yükseltmek üzere koruyucu, iyileştirici, güvenilir ve bilimsel özel eğitim ve rehabilitasyon hizmetlerini özel eğitimin ulaştığı en üst düzeyde, etik değerlerden ödün vermeden, çağdaş standartlarda, çocuklarımızın ve yakınlarının haklarına, topluma ve çevreye saygı göstererek, ulaşılabilir, beklentileri karşılayan, sunan bir Özel Eğitim kuruluşudur.
Dumlupınar Mah. Atatürk Bulvarı No: 215 Gölcük / KOCAELİ
0 (262) 414 33 22
4 Temmuz Mah 105. Cad. No:89 Karamürsel / KOCAELİ
0 (541) 452 84 07